“آستیگماتیسم” چشم چیست درمان و علائم این مشکل چشمی
“آستیگماتیسم” چشم چیست درمان و علائم این مشکل چشمی
فشار پلك روى قرنیه مى تواند منجر به آستیگماتیسم مختصرى شود، ولى در اغلب موارد آستیگماتیسم ریشه ارثى دارد. علاوه بر آن ضربات و صدمات وارده بر قرنیه، نیز مى توانند منجر به آستیگماتیسم به ویژه از نوع نامنظم آن شوند.
بیماری آستیگماتیسم
آستیگماتیسم یکی از شایع ترین مشکلات اپتیکی چشم است، و معمولاً علت آن نامنظمی شکل و انحنای قرنیه است. گاهی نیز علت آن نامنظمی شکل و انحنای لنز که در پشت عنبیه قرار دارد است. آستیگماتیسم حالتی است که چند تا از دیوپترهای چشم کرویت خود را از دست داده است.وقتی اشیای دور را به صورت تار، پر چین و چروک و درهم می بینید، نه تنها اعصابتان به هم می ریزد، بلکه گاهی دچار ، خستگی و ریزش اشک هم می شوید. با این علائم در صورت مراجعه به چشم پزشک مشخص می شود مبتلا به نوعی ناهمخوانی بینایی مشابه یعنی آستیگماتیسم هستید.
اگر چشم را به عنوان یک عدسی کروی در نظر بگیریم. هرگاه این عدسی از حالت کروی خارج شود و به سمت حالت بیضوی برود (شبیه خربزه). در این صورت دارای دو کانون خطی به جای یک کانون نقطه ایی خواهد بود. در نتیجه تصاویر به دلیل انکسار نامساوی در قسمت های مختلف قرنیه کاملاً بر روی شبکیه متمرکز نمی شوند و تصاویر چه دور و چه نزدیک تار می شوند؛ بنابراین افرادیکه دچار درجات بالایی از آستیگماتیسم هستند نه تنها همانند افراد نزدیک بین اشیای دور را تار می بینند، بلکه اشیای نزدیک را هم تار می بینند.هنگامی که قرنیه دارای اعوجاج باشد، شما مبتلا به “آستیگماتیسم قرنیه ای” هستید. هنگامی که عدسی دارای اعوجاج باشد” آستیگماتیسم عدسی” دارید.هر دو نوع آستیگماتیسم، تاری دید ایجاد می کند، اما اغلب موارد آستیگماتیسم ناشی از نایکنواختی انحنای قرنیه است .فرد مبتلا به آستیگماتیسم هم در فاصله نزدیک و هم در فاصله دور تاری دید دارد.آستیگماتیسم معمولاً از هنگام تولد وجود دارد و ممکن است با دوربینی یا نزدیک بینی ترکیب شود. معمولاً این عارضه ثابت می ماند و در طول زمان بهتر یا بدتر نمی شود.بسیاری از افرادی که دارای مقدار اندکی آستیگماتیسم هستند که مقدار آن قدر زیاد نیست که نیاز به عمل تصحیحی داشته باشد.
علت بیماری چشمی آستیگماتیسم
علت اصلی آستیگماتیسم، معلوم نیست اما برخی ادله نشان می دهد که ممکن است ارثی باشد، زیرا هنگام تولد این عارضه وجود دارد و با بالا رفتن سن، میزان آن تغییر پیدا می کند و گاهی بهتر و گاهی بدتر می شود.بیشتر مردم نوعی از آستیگماتیسم را دارند اما در برخی افراد به قدری خفیف است که روی دید آنها تأثیر نمی گذارد؛ در نتیجه نسبت به آن بی توجه هستند. اما اگر آستیگماتیسم، شدید باشد به احتمال زیاد پزشک لنز یا عینک تجویز می کند.خوب است بدانید، علاوه بر لنز انتخاب دیگری هم برای رفع این مشکل وجود دارد.
آستیگماتیسم چیست
آستیگماتیسم در کودکان
آستیگماتیسم یا اختلاف در قدرت انکساری چشم در محور های مختلف در نوزادان و کودکان بسیار کوچک نیز اتفاق می افتد. البته آستیگماتیسم عارضه پیچیده ای نیست، بلکه یکی از عیوب انکساری مهم و شایع در کودکان محسوب می شود که به تجویزعینک برای کودک نیز ختم می شود.
رئیس انجمن علمی اپتومتری ایران با تاکید بر این که برای آستیگماتیسم های کمتر از یک دیوپتری (واحد اندازه گیری برای توان عدسی چشم است) در کودکان لازم نیست درمانی صورت بگیرد و عینک تجویز شود، می گوید:آستیگماتیسم های بیشتر از یک شماره، مهم تلقی می شوند و بیش از دو شماره نیز نه تنها موجب تاری قابل توجه دید می شوند، بلکه در صورت استفاده نکردن از عینک زمینه ابتلا به تنبلی چشم را فراهم می کند که ممکن است یکطرفه یعنی فقط در یک چشم یا دو طرفه یعنی در هر دو چشم باشد.
دانشیار گروه اپتومتری دانشگاه علوم پزشکی ایران می افزاید:مهم ترین علت آستیگماتیسم در کودکان، اختلاف قدرت انکساری قرنیه کودک در دو محور مختلف است که درمان آن فقط با عینک انجام می شود. در واقع هدف از تجویز عینک مناسب، فراهم کردن یک دید واضح برای کودک است که بر این اساس، کودک باید در همه ساعات بیداری، عینک را به چشم داشته باشد.
نشانه های آستیگمات بودن چشم کودک
والدین باید توجه داشته باشند کودکانی که چشمان آستیگمات دارند ممکن است برای دید بهتر، چشم های خود را تنگ کنند، آب ریزش داشته باشند یا در نور آفتاب بیشتر از معمول به نور حساسیت نشان دهند و در واقع نور ترسی داشته باشند.این متخصص بینایی شناسی تاکید می کند:البته ممکن است آستیگماتیسم کودک کاملا بدون علامت نیز باشد . با این حال والدین باید بروز نشانه هایی چون تنگ کردن شکاف پلکی برای دیدن یا نزدیک کردن اجسام به چشم ها و یا نزدیک کردن سر به اجسام را از سوی فرزندشان حتما پیگیری کنند.
نگران آستیگماتیسم کودکان زیر سه سال نباشید
به گفته متخصصان با توجه به این که قبل از سه سالگی کودکان هنوز از چشم هایشان برای دید دقیق زیاد استفاده نمی کنند وجود آستیگماتیسم در این سنین مشکل جدی برای بینایی ایجاد نمی کند.
رئیس انجمن اپتومتری با تائید این مساله توضیح می دهد:در چنین مواردی اگر هم چشمان کودک، آستیگمات باشد و درمانی هم صورت نگیرد، شانس برای درمان و رسیدگی به مشکل وی پس از سه سالگی نیز وجود دارد . فقط در شرایطی که آستیگماتیسم در سنین قبل از سه سالگی در حد خیلی شدید باشد لازم است مورد رسیدگی قرار گیرد . البته در چنین مواردی این مشکل ممکن است مانند دیگر عیوب انکساری شدید، علامت هایی همراه با بی قراری و کلافگی به دلیل بروز اختلالات بینایی در کودک بروز کند.
آستیگماتیسم کودکان درمان می شود
آستیگماتیسم یک عیب انکساری است که در بیشتر موارد اگر تا سه سالگی تحت درمان قرار نگیرد شانس برای درمان آن در سنین بالاتر نیز وجود دارد. البته توصیه می شود والدین پس از رسیدن کودک به سه سالگی در طرح بینایی سنجی کودکان سه تا شش ساله شرکت و کودک خود را ارزیابی کنند.درمان آستیگماتیسم قطعی نیست و ممکن است با تغییراتی در طول زمان همراه باشد، می افزاید:اصلاح دید و فراهم کردن شرایط استاندارد برای رشد و تکامل سلول های بینایی در مغز که مسئول دیدن جزئیات اجسام و ریز بینی هستند هرگز به این معنا نیست که کودک مدتی عینک می زند و پس از آن عیب انکساری آستیگماتیسم از میان می رود؛ بلکه حتی ممکن است طی سال ها استفاده از عینک، تغییری در شماره عینک آستیگماتیسم اتفاق نیفتد.آستیگماتیسم اگر از مقدار معینی بیشتر باشد در هنگام کودکی می تواند تنبلی چشم نصف النهاری ایجاد کند یعنی چشم را در یک راستای خاص تنبل کند برای پیشگیری از این عارضه باید حتما آستیگماتیسم اصلاح شود تا از بروز آمبلیوپی پیشگیری شود ولی در موارد بروز آستیگماتیسم در شماره های پایین اغلب نیازی به تجویز عینک وجود ندارد و فرد در سنین بالاتر مورد بررسی دقیق تر قرار می گیرد و اصلاح می شود.آستیگماتیسم از جمله شماره های عینک است که گفته می شود در طول زندگی ثابت می ماند ولی خود آستیگماتیسم در موارد نادر ممکن است از کودکی تا سنین بالاتر کاهش یا افزایش یابد که بسیار نادر است.
اصلاح آستیگماتیسم
برای اصلاح آستیگماتیسم، باید نقش عدسی استوانه ای غیرطبیعی ایجاد شده در چشم را از بین ببریم. این کار با اضافه کردن یک عدسی استوانه ای برعکس و جمع توانهای آنها عملی خواهد بود. مثلاً اگر چشم در یک محور یک دیوپتر نزدیک بینی دارد یا یک عدسی محدب یک دیوپتر مثبت در همان محور یا یک عدسی مقعر یک دیوپتر منفی در محور عمود بر آن بر روی چشم قرار می دهیم. اصلاح دید در آستگماتیسم های غیر منظم دشوار و نیازمند عدسی های پیچیده است.
با بیان اینکه امروزه با در دسترس قرار گرفتن سیستمهای جدید لیزری مثل سیستم فمتوسکند لیزرکه قادر است در مدت 200 تا 500 فمتوسکند، پالس لیزری را بر بافت اعمال کند گفت :جراحی های مختلف در قرنیه شامل پیوندهای لایه ای قرنیه، تهیه فلپ در عمل جراحی لیزیک ، گذاشتن رینگ در ضخامت قرنیه در بیماری قوز قرنیه و اصلاح آستیگماتیسم بسیار تسهیل یافته و نتایج آنها قابل پیش بینی و دقیق شده است .
سیستم های جدید لیزری از عوارض این اعمال نسبت به روشهای قبلی کاسته است .در جریان عمل جراحی لیزیک به کمک سیستم لیزری فمتوسکند، امروزه قادر به تهیۀ قلب قرنیه با اندازه های مختلف به ضخامت 90 تا 120 میکرون با دقت بسیار بالا بوده و در نتیجه بسیاری از عوارضی که در گذشته در عمل لیزیک در ارتباط با تهیه قلب قرنیه ایجاد می گردید بر طرف شده است.
درحال حاضر با توجه به در دسترس بودن سیستمهای لیزری متفاوت، قادر به انتخاب بهتر بیماران در مورد روش جراحی مناسب در هر بیمار با توجه به نوع عیب انکساری اعم از نزدیک بینی، نزدیک بینی بالا، آستیگماتیسم و دور بینی بوده و نتایج اعمال جراحی دقیق تر و قابل پیش بینی گردیده است.
آستیگماتیسم نامنظم
در عمل چشم های آستیگمات به سه شکل خود را بروز می دهند:
• آستیگماتیسم ساده
• آستیگماتیسم مرکب
• آستیگماتیسم مخلوط
در تقسیم بندی که بر مبنای محور دو خط کانونی انجام می شود:
• آستیگماتیسم منظم
• آستیگماتیسم غیر منظم
جراح و متخصص چشم دانشگاه علوم پزشکی گفت:ایجاد آستیگماتیسم نامنظم و نازک شدن قرنیه عارضه ای نادر پس از انجام عمل جراحی لیزیک به حساب می آید. آستیگماتیسم نامنظم در این حالت، قدرت یا جهت نصف النهارهای اصلی در طول دهانهٔ مردمک تغییر می یابد. علت معمول آستیگماتیسم، وجود ناهنجاری هائی در شکل قرنیه است. عدسی نیز ممکن است دخیل باشد. آستیگماتیسم ناشی از عدسی را آستیگماتیسم باقیمانده می نامند؛ زیرا برخلاف آستیگماتیسم قرنیه ای توسط لنز تماسی کروی سخت اصلاح نمی شود. عیوب آستیگماتیک را می توان با عدسی های استوانه ای، معمولاً به همراه عدسی های کروی اصلاح نمود. چون مغز انسان قادر به سازگاری با تحریف بینائی ناشی از آستیگماتیسم اصلاح نشده می باشد، عینکی که این عیب را اصلاح می کند، ممکن است به طور موقتی موجب تحرف و به ویژه کج شدن تصویر گردد. آستیگماتیسم نامنظم با عینک قابل اصلاح نیست و بایستی از لنز تماسی جهت اصلاح دید استفاده کرد. آستیگماتیسم نامنظم در بیماری های خاصی مانند قوز قرنیه و یا صدمات چشمی و یا بعد از عمل جراحی چشمی ممکن است دیده شود، اما آستیگماتیسم معمولاً منظم است و با عینک هم قابل اصلاح است.
لیزیک آستیگماتیسم
قسمت اعظم مراحل عمل لیزر PRK شبیه عمل LASIK است؛ اما تفاوت عمده در این است که در لیزیک پس از برداشتن لایه ای از قرنیه، با لیزر مقداری بافت از قسمت میانی ضخامت قرنیه تراشیده می شود ولی در لیزر PRK، انرژی لیزر بر سطح قرنیه اعمال می شود.قبل از عمل، معاینه کامل پزشکی و چشمی انجام می شود. انکسار سنجی دقیقی برای تعیین نمره چشم انجام می شود. نقشه اپتیکی خاصی بنام «توپوگرافی» یا «ارب اسکن» نیز جهت ارزیابی وضعیت اپتیکی قرنیه باید تهیه شود. ضخامت قرنیه نیز با روشی بنام «پاکی متری» اندازه گیری می شود.در هنگام عمل جراحی، با ماده ضد عفونی کننده (بتادین) پلکها و دور چشم ها ضدعفونی می شوند. قطره های بی حسی و به داخل چشم ریخته و بیمار روی تخت در مقابل میکروسکوپ دراز می کشد.
وسیله مخصوصی به نام «اسپکولوم» به آرامی در چشمتان گذاشته می شود تا پلکهایتان را از هم باز نگه دارد؛ طوری که شما نمی توانید پلک بزنید ولی می توانید چشمتان را حرکت دهید. چشم با سرم شستشو داده می شود. لایه سلولهای محافظ سطحی قرنیه برداشته می شود. جراح از شما می خواهد که به نور کوچک قرمز رنگ چشمک زن داخل میکروسکوپ خیره شوید. اگر در تمام طول عمل نتوانستید مرتباً به نور خیره شوید، نگران نباشید؛ زیرا اکثر دستگاه های لیزر امروزی مجهز به رادار می باشند و حرک تهای چشم شما را تعقیب می کنند. جراح با استفاده از «لیزر اگزایمر» نزدیک بینی، دور بینی و یا آستیگماتیسم شما را اصلاح می کند. دستگاه لیزر اگزایمر با برنامه محاسبه شده بر اساس اندازه گیری های قبل از عمل، دسته امواج نور لیزر را به نقاط مشخص قرنیه می تاباند تا عیب انکساری چشم شما با دقت تصحیح شود. بسته به شماره چشم، زمان لیزر در هر چشم معمولاً 1–2 دقیقه طول می کشد. سپس لنز تماسی نرم پانسمان کننده ای روی قرنیه گذاشته می شود تا ترمیم لایه سطح قرنیه تسریع شود. در پایان، اسپکولوم از چشم خارج می شود و تکنسین اتاق عمل یک قطره آنتی بیوتیک دیگر در هر چشم شما می ریزد.چند ساعتی پس از عمل چشمتان درد و سوزش خواهد داشت. روز بعد جهت معاینه و کنترل به پزشک مراجعه کنید. چند روز اول پس از عمل ممکن است احساس جسم خارجی در چشم داشته باشید که طبیعی است. پس از گذشت یک روز از عمل بینایی شما بهبود قابل توجهی خواهد داست اما برای رسیدن به دید نهایی چند هفته زمان لازم است؛ بنابراین تا ترمیم محل عمل و کامل شدن بیناییتان باید مدتی صبر کنید.
اوایل پس از عمل ممکن است چشمتان به نور حساس باشد و یا نور چراغ ها در شب پخش باشد که این وضع به تدریج بهتر می شود؛ لذا در طی چند هفته اول پس از عمل در محیط بیرون از منزل از استفاده کنید.نزدیک بینی در شب، حساسیت به نور، احساس و دیدن سایه یا هاله در اطراف اشیا را از دیگر عوارض جانبی انجام عمل جراحی لیزیک برشمرد. عمل لیزیک معمولا بعد از سنین 18 تا 19 سالگی، یعنی زمانی که نمره چشم ثابت می شود، انجام می گیرد. نمره چشم معمولا تا قبل از سن 21 سالگی ثابت نیست. بعد از آن اگر فرد دچار آستیگمات ساده بود، می تواند به صورت سرپایی عمل لیزیک را انجام دهد.درمان آستیگماتیسم با جراحی لیزر همانند سایر عیوب انکساری به درمان به خوبی جواب می دهد و معمولا 90 درصد بیماران پس از عمل از عینک بی نیاز می شوند.
درمان چشم آستیگماتیسم
در چشم شما دو بخش وجود دارد که مسئول متمرکز کردن تصاویر هستند:قرنیه و عدسی. در چشم طبیعی این عناصر کانونی کننده انحنایی یکدست مانند سطح یک توپ لاستیکی دارند. قرنیه و عدسی با داشتن چنین سطح منحنی همه شعاع های نور وارد شده به چشم را به یک میزان خم می کنند (می شکنند) و یک تصویر متمرکز واضح بر روی پرده حساس پشت چشم یعنی شبکیه ایجاد می کنند.اما اگر انحنای قرنیه یا عدسی یکدست نباشد، شعاع های نور به طور یکسان نمی شکنند، در این حالت شما دچار خطای انکسار نور هستید. آستیگماتیسم یکی از اشکال مختلف خطاهای انکسار نور در چشم است. در آستیگماتیسم، قرنیه یا عدسی در یک جهت انحنای بیشتری از جهت دیگر دارد. آستیگماتیسم تصحیح نشده باعث تاری دید می شود. در این حالت تاری دید در یک جهت _ افقی، عمودی یا مایل _ بیش از جهت دیگر وجود دارد. آستیگماتیسم ممکن است در ترکیب با سایر خطاهای انکساری مثل نزدیک بینی یا دوربینی رخ دهد:در نزدیک بینی (میوپی) انحنای قرنیه بیشتر از حد عادی است یا کره چشم درازای بیش از حد طبیعی دارد. در نتیجه شعاع های نور به جای آنکه دقیقاً روی شبکیه متمرکز شوند در جلوی شبکیه به هم می رسند و اشیای دور تصویری مبهم خواهند داشت.در دوربینی (هیپروپی) انحنای قرنیه کمتر از حد عادی است یا کره چشم طول کمتر از حد طبیعی دارد در نتیجه حالت عکس نزدیک بینی رخ می دهد. نور در پشت چشم متمرکز می شود و تصویر اشیای نزدیک تار می شود اما دید دور عادی باقی می ماند.در اغلب موارد آستیگماتیسم از هنگام تولد وجود دارد. ممکن است آستیگماتیسم در نتیجه وارد شدن آسیب به چشم بیمار یا جراحی رخ دهد. آستیگماتیسم با مطالعه در نور کم یا تماشای تلویزیون از فاصله نزدیک بهتر یا بدتر نمی شود.این عارضه برخلاف تصورات عموم نگران کننده نیست و مانند سایر عیوب انکساری است.آستیگماتیسم به دو دسته منظم و نامنظم تقسیم می شود، در آستیگماتیسم منظم دید با عینک کامل می شود اما آستیگماتیسم نامنظم بیشتر در کسانی دیده می شود که مشکلات قرنیه دارند. قوز قرنیه، کدورت قرنیه و قرنیه از جمله همین اشکالات است.ممکن است وارد آمدن ضربه به چشم در دوران کودکی عمده ترین علت بروز آستیگماتیسم باشد.
درمان شامل تجویز عدسی های تصحیح کننده به صورت عینک یا لنز تماسی یا انجام جراحی تصحیحی می شود.
1 _ اصلاح دید با تجویز عدسی تصحیح کننده
استفاده از عدسی های تصحیح کننده اثر ناشی از انحنای نایکنواخت قرنیه را برطرف می کند. عدسی تصحیح کننده ممکن است به صورت لنز تماسی یا عینک باشد.
• لنزهای تماسی:لنزهای تماسی هر دو آستیگماتیسم های قرنیه و عدسی چشم را تصحیح می کنند. انواع مختلفی از لنزهای تماسی در دسترس است:لنزهای سخت، لنزهای نرم، لنزهای یک بارمصرف، لنزهای با کاربرد طولانی مدت، لنزهای دوکانونی، لنزهای سخت نفوذپذیر نسبت به اکسیژن و…. با چشم پزشکتان در مورد اینکه کدامیک از این انواع مختلف لنز برای شما مناسب تر است، مشاوره کنید. یک شیوه دیگر استفاده از لنز تماسی برای تصحیح آستیگماتیسم روش ارتوکراتولوژی یا Ortho-K است. در این روش شما چندین ساعت در روز لنز تماسی سخت به چشم می گذارید تا انحنای قرنیه تان تصحیح شود. در روزهای بعد سپس تعداد ساعات استفاده از لنز تماسی کاهش می یابد و در حدی که شکل جدید قرنیه حفظ شود، انجام می شود. البته اگر مدتی استفاده از این روش را قطع کنید، قرنیه چشم دوباره به شکل اولش بازمی گردد.
• عینک:در مواردی که به دلایل مختلف استفاده از لنز تماسی از جمله ترجیح بیمار امکانپذیر نیست، انواع مختلف عینک می تواند جانشین مناسبی برای لنز تماسی باشد.
2 – جراحی برای تصحیح عیوب انکساری
در روش جراحی به شکل دهی مجدد به سطح قرنیه، آستیگماتیسم تصحیح می شود. دو روش عمده جراحی برای تصحیح عیوب انکساری وجود دارد:
•روش جراحی لیزیک LASIK)):در روش لیزیک (مخفف کلمه Laser-assisted insitu Keratomileusis) چشم پزشک با وسیله ای به نام »میکروکراتوم» برشی باریک و حلقوی روی قرنیه ایجاد می کند. سپس جراح لایه بریده شده را بلند می کند و با استفاده از «لیزر اکسایمر» قرنیه را در زیر این لایه برای تصحیح عیب انکساری تراش می دهد.سپس لایه برداشته شده به جای اصلی خود بازگردانده می شود بدون آنکه نیازی به بخیه زدن وجود داشته باشد. لیزر اکسایمر برخلاف سایر انواع لیزر حرارت ایجاد نمی کند.این روش معمولاً بدون درد وناراحتی پس از عمل است و خطر ایجاد لک واسکار قرنیه پایین است.بررسی ها نشان داده اند در 97 درصد موارد بیماران در اولین روز پس از عمل دید کامل را به دست می آورند.
• روش برش قرنیه برای تصحیح انکسار نور :(PRK) جراح در روش (Photorefractive Keratectomy) در این روش لایه محافظتی بیرونی قرنیه را با استفاده از «لیزر اکسایمر» برمی دارد و سپس انحنای قرنیه را تغییر می دهد.این عمل یک تا دو دقیقه طول می کشد و در ضمن آن چشم با قطره بیحس کننده بیحس می شود وبا یک بالاکشنده پلک چشم باز نگه داشته می شود.
همچنین بخوانید : بیماری کرون چیست و چه علائمی دارد؟
پس از عمل یک لنز تماسی برای بانداژ روی چشم قرار می گیرد.ممکن است ناراحتی مختصری در یکی دو روز بعد از عمل وجود داشته باشد تا لایه بیرونی قرنیه ترمیم شود.روش های LASIK و PRK برای تصحیح میزان کم تا متوسط آستیگماتیسم در افرادی که دچار نزدیک بینی هم هستند، مناسب هستند.نتایج عمل در افرادی که علاوه بر آستیگماتیسم دچار دوربینی هم هستند، آن قدرها خوب نیست.
روش های LASIK و PRK جایگزین روش «برش شعاعی قرنیه» (radial keratomy) شده اند که برای اولین بار در دهه 1970 میلادی ابداع شد. روش «برش شعاعی قرنیه» در سال های دهه 1980 جذابیت خود را از دست داد، چرا که برخی از افرادی که تحت این عمل جراحی قرار می گرفتند پس از جراحی و کسب نتایج خوب ابتدایی، بعدها دچار نزدیک بینی پیشرونده می شدند. در روش برش شعاعی قرنیه، برش های متعددی به طور شعاعی، مانند پره های چرخ، روی قرنیه داده می شود تا انحنای قرنیه کاهش یابد. در روش لیزیک ممکن است در برش لایه یا قرار دادن دوباره آن پس از جراحی مشکل به وجود آید.
این عارضه ممکن است در 1 تا 2 درصد موارد رخ دهد. همچنین در برخی افراد شکل چشم به نحوی است که برای انجام عمل لیزیک مناسب نیست. در روش PRK لایه سطحی سلول های قرنیه پیش از عمل برداشته می شود حدود 4 روز طول می کشد تا این لایه مجدداً رشد کند. در این مدت یک بانداژ روی چشم قرار داده می شود که ممکن است ناراحت کننده باشد و واضح شدن دید هم با تاخیر صورت می گیرد. معمولاً در این روش هر چشم جداگانه با فاصله چند هفته مورد عمل قرار می گیرد. بهبودی کامل ممکن است 3 تا 4 ماه طول بکشد. در مقابل در روش لیزیک معمولاً هر دو چشم در یک زمان عمل می شوند و واضح شدن یک دید ممکن است در یک روز به دست آید.
چه هنگامی باید به چشم پزشک مراجعه کرد
اگر درجه آستیگماتیسم چشم شما آن قدر باشد که در کاری که می خواهید انجام دهید اختلال ایجاد کند یا اگر کیفیت بینایی تان مانع رضایت شما از نحوه فعالیت هایتان است، به چشم پزشک مراجعه کنید. چشم پزشک درجه آستیگماتیسم شما را تعیین می کند و در مورد اینکه چه روشی را برای تصحیح بینایی تان انتخاب کنید به شما مشاوره خواهد داد.تغییر درجه آستیگماتیسم چشم در طول زندگی اگر اصولاً رخ دهد، بسیار تدریجی و کند است. انجام معاینات منظم چشم، راه مناسبی برای شناسایی تغییرات حدت بینایی است تا در صورت لزوم عینک یا لنز تماسی برای شما تجویز شود یا شماره آنها تصحیح شود.یک فرد بزرگسال سالم باید تا 50 سالگی هر سه تا پنج سال یک بار معاینه چشم انجام دهد. پس از 50 سالگی باید فواصل معاینات کمتر شود. اگر دچار مشکلات انکساری مانند آستیگماتیسم هستید هر دو سال یک بار به هر تعدادی که چشم پزشکتان توصیه می کند، به او مراجعه کنید.
تشخیص بیماری
چشم پزشک شما ممکن است از ابزارهایی که در زیر می آید برای معاینه چشم شما استفاده کند.
•قرنیه سنج (Keratometer) چشم پزشک در قرنیه سنجی با استفاده از دستگاهی به نام قرنیه سنج یا کراتومتر میزان و جهت گیری آستیگماتیسم قرنیه ای را با اندازه گیری میزان نور منعکس شده از سطح قرنیه مشخص می کند.
•کراتوسکوپ و ویدئوکراتوسکوپ این ابزارها برای تشخیص و تعیین مقدار انحنای سطح قرنیه در صورت وجود آستیگماتیسم مورد استفاده قرار می گیرند. کراتوسکوپ حلقه های نورانی را روی قرنیه می افکند. سپس انعکاس این حلقه های نورانی روی قرنیه از طریق کراتوسکوپ مورد مشاهده قرار می گیرد و برحسب شکل و فواصل این حلقه ها می توان میزان آستیگماتیسم قرنیه را محاسبه کرد. با اتصال کراتوسکوپ به یک دوربین ویدئویی، ویدئوکراتوسکوپ ساخته شده است، که با آن می توان تصویر قرنیه را روی یک صفحه تلویزیونی دید. ویدئوکراتوسکوپ رایج ترین وسیله مورد استفاده برای تعیین مقدار انحنای سطح قرنیه در آزمونی است که مکان نگاری (توپوگرافی) قرنیه نامیده می شود.
ویتامین های مفید برای درمان آستیگماتیسم
با مصرف ویتامین ها، مواد مغذی خوب و انجام ورزش های مفید برای چشم این امر محقق می شود. یکی از ویتامین هایی که برای بسیار مفید است، ویتامین A می باشد. منبع طبیعی آن نیز سبزی هایی مانند ، هویج و کدو زمستانی است. یک برنامه غذایی غنی از این سبزی ها، نیاز طبیعی بدن به را تأمین می کند. اما اگر از این ویتامین برای بهبود آستیگماتیسم استفاده می کنید لازم است وعده بیشتری از سبزیجات مصرف کنید. هم چنین می توانید با مشورت پزشک از مکمل هم استفاده کنید.
ویتامین B نیز برای رفع آستیگماتیسم مفید است؛ گوشت، ماهی سالمون، گوشت طیور، تخم مرغ، لبنیات، آواکادو و… منبع عالی این ویتامین به حساب می آید.این مواد غذایی علاوه بر ویتامین B، سرشار از پروتئین نیز است. ویتامین C، ویتامین مفید دیگری برای درمان آستیگماتیسم است و در پرتقال، سبزی های سبز تیره، فلفل، توت فرنگی و… یافت می شود. علاوه بر آن، روی، منیزیم و کلسیم نیز برای تقویت دید چشم مفید است. روی در گوشت طیور و لوبیا، منیزیم در تخمه کدو، دانه سویا و تخم آفتاب گردان و کلسیم در ماست، پنیر، شیر، لوبیا چشم بلبلی و… یافت می شود.
ورزش دادن چشم ها:
اگر از مطالعه لذت می برید یا شغلتون ایجاب می کنه که ساعت ها به مانیتور خیره بشید، کاملاً قابل درکه که چقدر ممکنه با مشکل تاری دید دست و پنجه نرم کنید. حتی اگر پزشک شما نسخه مناسب و راه حل مشکلتون رو در اختیار شما قرار داده، راه دیگه ای هم برای بهبود وضعیت چشم ها وجود داره و اون ورزش دادن چشم هاست. شاید این نوع ورزش ها، دید شما رو کاملاً اصلاح نکنه، اما درمان رو تسریع می کنه. در این مطلب چند تا از این ورزش ها رو با شما به اشتراک میگذاریم.
استراحت دادن ماهیچه ها:
این تمرین ها به شما کمک می کنه که به ماهیچه های چشم هاتون استراحت بدید و به بهبود وضعیت اونها کمک کنید. هدف از این تمرین، اینه که بتونید فشار رو از روی ماهیچه های چشم ها کم کنید. پس در صورتی که در چشم هاتون احساس درد می کنید، برای مدتی به اونها استراحت بدید تا فشار زیادی رو متحمل نباشند.
انگشت شست خود رو جلو بینی قرار بدید. دقت کنید که فاصله انگشت تا بینی شما حداقل 10 سانتیمتر باشه.
انگشت خود رو تا جایی بالا ببرید که قادر به دیدن اون نباشید. حدود 2 ثانیه مکث کنید.
در این زمان ممکنه در عضلات چشم هاتون احساس فشار کنید. خیلی آرام انگشتتون رو به جای اول برگردونید. وقتی که این کار رو می کنید کم کم، کاهش فشار رو در چشم هاتون احساس می کنید.
در مرحله بعد انگشت خود رو فقط تا کنار پیشانی بالا ببرید.
شما می تونید نقطه های فرضی دیگه ای رو بالای سرتون در نظر گرفته و این تمرین رو ادامه بدید تا دوباره به نقطه اول برسید.
این تمرین باید طی 2 دقیقه انجام بشه و در طول روز 2 تا 4 بار تکرار بشه.
ماساژ کره چشم:
این تمرین بسیار مفیده، به خصوص برای افرادی که از آستیگمات شدید رنج می برند. چون باعث می شه که عدسی چشم، به حالت طبیعی خودش برگرده. یک راهنمایی سریع برای انجام این تمرین:
پلک هاتون رو ببندید و انگشت های اشاره خود رو روی پلک های بسته بگذارید.
دقت کنید که بیش از حد به پلک هاتون فشار وارد نکنید.
چشم هاتون رو با انگشت، به آرامی به سمت چپ و راست، بالا و پایین، در جهت عقربه های ساعت، و خلاف جهت عقربه های ساعت حرکت بدید.
هر حرکت رو تا 10 بار تکرار کنید.
حرکات رو به نرمی و آرامی انجام بدید.
این تمرین رو طی 1 دقیقه انجام بدید.
کششی که به چشم ها وارد می شه باید در حد متوسط باشه.
آستیگماتیسم چشم
تمرین حین مطالعه:
این تمرین خیلی جالبه، در هر زمانی از روز قابل انجامه و برای اوقاتی که در چشم هاتون احساس خستگی می کنید مناسب هست.
هنگام انجام این تمرین توجه کنید که چشم هاتون به هیچ وجه لنز نداشته باشند.
می تونید با خوندن کتاب تمرین خود رو شروع کنید.
بعد از مدتی کتاب خواندن، چشم هاتون رو به هدف دیگه ای بدوزید. مثلاً به یک کارت بازی زل بزنید.
بعد از چند ثانیه، به خوندن مطلب کتاب ادامه بدید.
هر از گاهی می تونید این تمرین رو تکرار کنید و به اجسام دیگه خیره بشید.
این کار رو تا زمانی که چشم ها خسته بشند، ادامه بدید.
توصیه برای افراد آستیگمات
1- قبل از اقدام برای خرید لنزهای مخصوص آستیگماتیسم، با چشم پزشک مشورت لازم را به عمل آورید تا او بهترین لنز را برای کاهش آستیگماتیسم چشم شما، معرفی کند.
2- چشم پزشکان به کسانی که دچار آستیگماتیسم هستند، توصیه می کنند تا معاینات سالیانه چشم را انجام دهند و حداقل سالی یک بار معاینه شوند. معاینات سالیانه این امکان را به افراد می دهد تا در صورت بروز مشکلی در چشم، متوجه آن شوند و نسبت به درمان آن اقدام کنند.
3- در صورتی که آستیگماتیسم دارید و برای درمان آن از لنزهای تماسی استفاده می کنید، حتما دستورالعمل های لازم را برای تمیز نگه داشتن و نگهداری صحیح از لنزها رعایت کنید و بیش از حد مجاز از لنز استفاده نکنید. در هوای آلوده کمتر از لنز استفاده کنید، زیرا لنز، آلودگی های هوا را جذب می کند و بیماری ها و ناراحتی های چشمی را به وجود می آورد.
4- در صورتی که تمایل دارید و پزشکتان اجازه می دهد، می توانید عمل لیزیک چشم را برای بهبود آستیگماتیسم انجام دهید. در مورد موفقیت عمل لیزیک، از پزشکتان اطلاعات لازم را بپرسید.
5- افرادی که مشکل آستیگماتیسم دارند باید از فشار زیاد بر روی چشم خود خودداری کنند. استفاده طولانی مدت و بدون استراحت از کامپیوتر، نگاه کردن مداوم به تلویزیون و مطالعه طولانی مدت کتاب می توانند باعث فشار به چشم شوند. لذا حتما پس از مدتی کار یا مطالعه، به چشم های خود استراحت دهید تا از خستگی زودهنگام آنها جلوگیری کنید .برای استراحت دادن به چشم ها می توانید مدتی به نقطه ای دور نگاه کنید یا چشم های خود را ببندید.
6- هرگز در اتاقی با نور کم مطالعه نکنید. در صورتی که موقع مطالعه کردن، درد چشم را احساس کردید، 10 تا 15 دقیقه به چشمان خود استراحت دهید.
نوشته اولین بار در پدیدار شد.
“آستیگماتیسم” چشم چیست درمان و علائم این مشکل چشمی
(image)
فشار پلك روى قرنیه مى تواند منجر به آستیگماتیسم مختصرى شود، ولى در اغلب موارد آستیگماتیسم ریشه ارثى دارد. علاوه بر آن ضربات و صدمات وارده بر قرنیه، نیز مى توانند منجر به آستیگماتیسم به ویژه از نوع نامنظم آن شوند.
بیماری آستیگماتیسم
آستیگماتیسم یکی از شایع ترین مشکلات اپتیکی چشم است، و معمولاً علت آن نامنظمی شکل و انحنای قرنیه است. گاهی نیز علت آن نامنظمی شکل و انحنای لنز که در پشت عنبیه قرار دارد است. آستیگماتیسم حالتی است که چند تا از دیوپترهای چشم کرویت خود را از دست داده است.وقتی اشیای دور را به صورت تار، پر چین و چروک و درهم می بینید، نه تنها اعصابتان به هم می ریزد، بلکه گاهی دچار ، خستگی و ریزش اشک هم می شوید. با این علائم در صورت مراجعه به چشم پزشک مشخص می شود مبتلا به نوعی ناهمخوانی بینایی مشابه یعنی آستیگماتیسم هستید.
اگر چشم را به عنوان یک عدسی کروی در نظر بگیریم. هرگاه این عدسی از حالت کروی خارج شود و به سمت حالت بیضوی برود (شبیه خربزه). در این صورت دارای دو کانون خطی به جای یک کانون نقطه ایی خواهد بود. در نتیجه تصاویر به دلیل انکسار نامساوی در قسمت های مختلف قرنیه کاملاً بر روی شبکیه متمرکز نمی شوند و تصاویر چه دور و چه نزدیک تار می شوند؛ بنابراین افرادیکه دچار درجات بالایی از آستیگماتیسم هستند نه تنها همانند افراد نزدیک بین اشیای دور را تار می بینند، بلکه اشیای نزدیک را هم تار می بینند.هنگامی که قرنیه دارای اعوجاج باشد، شما مبتلا به “آستیگماتیسم قرنیه ای” هستید. هنگامی که عدسی دارای اعوجاج باشد” آستیگماتیسم عدسی” دارید.هر دو نوع آستیگماتیسم، تاری دید ایجاد می کند، اما اغلب موارد آستیگماتیسم ناشی از نایکنواختی انحنای قرنیه است .فرد مبتلا به آستیگماتیسم هم در فاصله نزدیک و هم در فاصله دور تاری دید دارد.آستیگماتیسم معمولاً از هنگام تولد وجود دارد و ممکن است با دوربینی یا نزدیک بینی ترکیب شود. معمولاً این عارضه ثابت می ماند و در طول زمان بهتر یا بدتر نمی شود.بسیاری از افرادی که دارای مقدار اندکی آستیگماتیسم هستند که مقدار آن قدر زیاد نیست که نیاز به عمل تصحیحی داشته باشد.
علت بیماری چشمی آستیگماتیسم
علت اصلی آستیگماتیسم، معلوم نیست اما برخی ادله نشان می دهد که ممکن است ارثی باشد، زیرا هنگام تولد این عارضه وجود دارد و با بالا رفتن سن، میزان آن تغییر پیدا می کند و گاهی بهتر و گاهی بدتر می شود.بیشتر مردم نوعی از آستیگماتیسم را دارند اما در برخی افراد به قدری خفیف است که روی دید آنها تأثیر نمی گذارد؛ در نتیجه نسبت به آن بی توجه هستند. اما اگر آستیگماتیسم، شدید باشد به احتمال زیاد پزشک لنز یا عینک تجویز می کند.خوب است بدانید، علاوه بر لنز انتخاب دیگری هم برای رفع این مشکل وجود دارد.
(image)
آستیگماتیسم چیست
آستیگماتیسم در کودکان
آستیگماتیسم یا اختلاف در قدرت انکساری چشم در محور های مختلف در نوزادان و کودکان بسیار کوچک نیز اتفاق می افتد. البته آستیگماتیسم عارضه پیچیده ای نیست، بلکه یکی از عیوب انکساری مهم و شایع در کودکان محسوب می شود که به تجویزعینک برای کودک نیز ختم می شود.
رئیس انجمن علمی اپتومتری ایران با تاکید بر این که برای آستیگماتیسم های کمتر از یک دیوپتری (واحد اندازه گیری برای توان عدسی چشم است) در کودکان لازم نیست درمانی صورت بگیرد و عینک تجویز شود، می گوید:آستیگماتیسم های بیشتر از یک شماره، مهم تلقی می شوند و بیش از دو شماره نیز نه تنها موجب تاری قابل توجه دید می شوند، بلکه در صورت استفاده نکردن از عینک زمینه ابتلا به تنبلی چشم را فراهم می کند که ممکن است یکطرفه یعنی فقط در یک چشم یا دو طرفه یعنی در هر دو چشم باشد.
دانشیار گروه اپتومتری دانشگاه علوم پزشکی ایران می افزاید:مهم ترین علت آستیگماتیسم در کودکان، اختلاف قدرت انکساری قرنیه کودک در دو محور مختلف است که درمان آن فقط با عینک انجام می شود. در واقع هدف از تجویز عینک مناسب، فراهم کردن یک دید واضح برای کودک است که بر این اساس، کودک باید در همه ساعات بیداری، عینک را به چشم داشته باشد.
نشانه های آستیگمات بودن چشم کودک
والدین باید توجه داشته باشند کودکانی که چشمان آستیگمات دارند ممکن است برای دید بهتر، چشم های خود را تنگ کنند، آب ریزش داشته باشند یا در نور آفتاب بیشتر از معمول به نور حساسیت نشان دهند و در واقع نور ترسی داشته باشند.این متخصص بینایی شناسی تاکید می کند:البته ممکن است آستیگماتیسم کودک کاملا بدون علامت نیز باشد . با این حال والدین باید بروز نشانه هایی چون تنگ کردن شکاف پلکی برای دیدن یا نزدیک کردن اجسام به چشم ها و یا نزدیک کردن سر به اجسام را از سوی فرزندشان حتما پیگیری کنند.
نگران آستیگماتیسم کودکان زیر سه سال نباشید
به گفته متخصصان با توجه به این که قبل از سه سالگی کودکان هنوز از چشم هایشان برای دید دقیق زیاد استفاده نمی کنند وجود آستیگماتیسم در این سنین مشکل جدی برای بینایی ایجاد نمی کند.
رئیس انجمن اپتومتری با تائید این مساله توضیح می دهد:در چنین مواردی اگر هم چشمان کودک، آستیگمات باشد و درمانی هم صورت نگیرد، شانس برای درمان و رسیدگی به مشکل وی پس از سه سالگی نیز وجود دارد . فقط در شرایطی که آستیگماتیسم در سنین قبل از سه سالگی در حد خیلی شدید باشد لازم است مورد رسیدگی قرار گیرد . البته در چنین مواردی این مشکل ممکن است مانند دیگر عیوب انکساری شدید، علامت هایی همراه با بی قراری و کلافگی به دلیل بروز اختلالات بینایی در کودک بروز کند.
آستیگماتیسم کودکان درمان می شود
آستیگماتیسم یک عیب انکساری است که در بیشتر موارد اگر تا سه سالگی تحت درمان قرار نگیرد شانس برای درمان آن در سنین بالاتر نیز وجود دارد. البته توصیه می شود والدین پس از رسیدن کودک به سه سالگی در طرح بینایی سنجی کودکان سه تا شش ساله شرکت و کودک خود را ارزیابی کنند.درمان آستیگماتیسم قطعی نیست و ممکن است با تغییراتی در طول زمان همراه باشد، می افزاید:اصلاح دید و فراهم کردن شرایط استاندارد برای رشد و تکامل سلول های بینایی در مغز که مسئول دیدن جزئیات اجسام و ریز بینی هستند هرگز به این معنا نیست که کودک مدتی عینک می زند و پس از آن عیب انکساری آستیگماتیسم از میان می رود؛ بلکه حتی ممکن است طی سال ها استفاده از عینک، تغییری در شماره عینک آستیگماتیسم اتفاق نیفتد.آستیگماتیسم اگر از مقدار معینی بیشتر باشد در هنگام کودکی می تواند تنبلی چشم نصف النهاری ایجاد کند یعنی چشم را در یک راستای خاص تنبل کند برای پیشگیری از این عارضه باید حتما آستیگماتیسم اصلاح شود تا از بروز آمبلیوپی پیشگیری شود ولی در موارد بروز آستیگماتیسم در شماره های پایین اغلب نیازی به تجویز عینک وجود ندارد و فرد در سنین بالاتر مورد بررسی دقیق تر قرار می گیرد و اصلاح می شود.آستیگماتیسم از جمله شماره های عینک است که گفته می شود در طول زندگی ثابت می ماند ولی خود آستیگماتیسم در موارد نادر ممکن است از کودکی تا سنین بالاتر کاهش یا افزایش یابد که بسیار نادر است.
اصلاح آستیگماتیسم
برای اصلاح آستیگماتیسم، باید نقش عدسی استوانه ای غیرطبیعی ایجاد شده در چشم را از بین ببریم. این کار با اضافه کردن یک عدسی استوانه ای برعکس و جمع توانهای آنها عملی خواهد بود. مثلاً اگر چشم در یک محور یک دیوپتر نزدیک بینی دارد یا یک عدسی محدب یک دیوپتر مثبت در همان محور یا یک عدسی مقعر یک دیوپتر منفی در محور عمود بر آن بر روی چشم قرار می دهیم. اصلاح دید در آستگماتیسم های غیر منظم دشوار و نیازمند عدسی های پیچیده است.
با بیان اینکه امروزه با در دسترس قرار گرفتن سیستمهای جدید لیزری مثل سیستم فمتوسکند لیزرکه قادر است در مدت 200 تا 500 فمتوسکند، پالس لیزری را بر بافت اعمال کند گفت :جراحی های مختلف در قرنیه شامل پیوندهای لایه ای قرنیه، تهیه فلپ در عمل جراحی لیزیک ، گذاشتن رینگ در ضخامت قرنیه در بیماری قوز قرنیه و اصلاح آستیگماتیسم بسیار تسهیل یافته و نتایج آنها قابل پیش بینی و دقیق شده است .
سیستم های جدید لیزری از عوارض این اعمال نسبت به روشهای قبلی کاسته است .در جریان عمل جراحی لیزیک به کمک سیستم لیزری فمتوسکند، امروزه قادر به تهیۀ قلب قرنیه با اندازه های مختلف به ضخامت 90 تا 120 میکرون با دقت بسیار بالا بوده و در نتیجه بسیاری از عوارضی که در گذشته در عمل لیزیک در ارتباط با تهیه قلب قرنیه ایجاد می گردید بر طرف شده است.
درحال حاضر با توجه به در دسترس بودن سیستمهای لیزری متفاوت، قادر به انتخاب بهتر بیماران در مورد روش جراحی مناسب در هر بیمار با توجه به نوع عیب انکساری اعم از نزدیک بینی، نزدیک بینی بالا، آستیگماتیسم و دور بینی بوده و نتایج اعمال جراحی دقیق تر و قابل پیش بینی گردیده است.
آستیگماتیسم نامنظم
در عمل چشم های آستیگمات به سه شکل خود را بروز می دهند:
• آستیگماتیسم ساده
• آستیگماتیسم مرکب
• آستیگماتیسم مخلوط
در تقسیم بندی که بر مبنای محور دو خط کانونی انجام می شود:
• آستیگماتیسم منظم
• آستیگماتیسم غیر منظم
جراح و متخصص چشم دانشگاه علوم پزشکی گفت:ایجاد آستیگماتیسم نامنظم و نازک شدن قرنیه عارضه ای نادر پس از انجام عمل جراحی لیزیک به حساب می آید. آستیگماتیسم نامنظم در این حالت، قدرت یا جهت نصف النهارهای اصلی در طول دهانهٔ مردمک تغییر می یابد. علت معمول آستیگماتیسم، وجود ناهنجاری هائی در شکل قرنیه است. عدسی نیز ممکن است دخیل باشد. آستیگماتیسم ناشی از عدسی را آستیگماتیسم باقیمانده می نامند؛ زیرا برخلاف آستیگماتیسم قرنیه ای توسط لنز تماسی کروی سخت اصلاح نمی شود. عیوب آستیگماتیک را می توان با عدسی های استوانه ای، معمولاً به همراه عدسی های کروی اصلاح نمود. چون مغز انسان قادر به سازگاری با تحریف بینائی ناشی از آستیگماتیسم اصلاح نشده می باشد، عینکی که این عیب را اصلاح می کند، ممکن است به طور موقتی موجب تحرف و به ویژه کج شدن تصویر گردد. آستیگماتیسم نامنظم با عینک قابل اصلاح نیست و بایستی از لنز تماسی جهت اصلاح دید استفاده کرد. آستیگماتیسم نامنظم در بیماری های خاصی مانند قوز قرنیه و یا صدمات چشمی و یا بعد از عمل جراحی چشمی ممکن است دیده شود، اما آستیگماتیسم معمولاً منظم است و با عینک هم قابل اصلاح است.
لیزیک آستیگماتیسم
قسمت اعظم مراحل عمل لیزر PRK شبیه عمل LASIK است؛ اما تفاوت عمده در این است که در لیزیک پس از برداشتن لایه ای از قرنیه، با لیزر مقداری بافت از قسمت میانی ضخامت قرنیه تراشیده می شود ولی در لیزر PRK، انرژی لیزر بر سطح قرنیه اعمال می شود.قبل از عمل، معاینه کامل پزشکی و چشمی انجام می شود. انکسار سنجی دقیقی برای تعیین نمره چشم انجام می شود. نقشه اپتیکی خاصی بنام «توپوگرافی» یا «ارب اسکن» نیز جهت ارزیابی وضعیت اپتیکی قرنیه باید تهیه شود. ضخامت قرنیه نیز با روشی بنام «پاکی متری» اندازه گیری می شود.در هنگام عمل جراحی، با ماده ضد عفونی کننده (بتادین) پلکها و دور چشم ها ضدعفونی می شوند. قطره های بی حسی و به داخل چشم ریخته و بیمار روی تخت در مقابل میکروسکوپ دراز می کشد.
وسیله مخصوصی به نام «اسپکولوم» به آرامی در چشمتان گذاشته می شود تا پلکهایتان را از هم باز نگه دارد؛ طوری که شما نمی توانید پلک بزنید ولی می توانید چشمتان را حرکت دهید. چشم با سرم شستشو داده می شود. لایه سلولهای محافظ سطحی قرنیه برداشته می شود. جراح از شما می خواهد که به نور کوچک قرمز رنگ چشمک زن داخل میکروسکوپ خیره شوید. اگر در تمام طول عمل نتوانستید مرتباً به نور خیره شوید، نگران نباشید؛ زیرا اکثر دستگاه های لیزر امروزی مجهز به رادار می باشند و حرک تهای چشم شما را تعقیب می کنند. جراح با استفاده از «لیزر اگزایمر» نزدیک بینی، دور بینی و یا آستیگماتیسم شما را اصلاح می کند. دستگاه لیزر اگزایمر با برنامه محاسبه شده بر اساس اندازه گیری های قبل از عمل، دسته امواج نور لیزر را به نقاط مشخص قرنیه می تاباند تا عیب انکساری چشم شما با دقت تصحیح شود. بسته به شماره چشم، زمان لیزر در هر چشم معمولاً 1–2 دقیقه طول می کشد. سپس لنز تماسی نرم پانسمان کننده ای روی قرنیه گذاشته می شود تا ترمیم لایه سطح قرنیه تسریع شود. در پایان، اسپکولوم از چشم خارج می شود و تکنسین اتاق عمل یک قطره آنتی بیوتیک دیگر در هر چشم شما می ریزد.چند ساعتی پس از عمل چشمتان درد و سوزش خواهد داشت. روز بعد جهت معاینه و کنترل به پزشک مراجعه کنید. چند روز اول پس از عمل ممکن است احساس جسم خارجی در چشم داشته باشید که طبیعی است. پس از گذشت یک روز از عمل بینایی شما بهبود قابل توجهی خواهد داست اما برای رسیدن به دید نهایی چند هفته زمان لازم است؛ بنابراین تا ترمیم محل عمل و کامل شدن بیناییتان باید مدتی صبر کنید.
اوایل پس از عمل ممکن است چشمتان به نور حساس باشد و یا نور چراغ ها در شب پخش باشد که این وضع به تدریج بهتر می شود؛ لذا در طی چند هفته اول پس از عمل در محیط بیرون از منزل از استفاده کنید.نزدیک بینی در شب، حساسیت به نور، احساس و دیدن سایه یا هاله در اطراف اشیا را از دیگر عوارض جانبی انجام عمل جراحی لیزیک برشمرد. عمل لیزیک معمولا بعد از سنین 18 تا 19 سالگی، یعنی زمانی که نمره چشم ثابت می شود، انجام می گیرد. نمره چشم معمولا تا قبل از سن 21 سالگی ثابت نیست. بعد از آن اگر فرد دچار آستیگمات ساده بود، می تواند به صورت سرپایی عمل لیزیک را انجام دهد.درمان آستیگماتیسم با جراحی لیزر همانند سایر عیوب انکساری به درمان به خوبی جواب می دهد و معمولا 90 درصد بیماران پس از عمل از عینک بی نیاز می شوند.
درمان چشم آستیگماتیسم
در چشم شما دو بخش وجود دارد که مسئول متمرکز کردن تصاویر هستند:قرنیه و عدسی. در چشم طبیعی این عناصر کانونی کننده انحنایی یکدست مانند سطح یک توپ لاستیکی دارند. قرنیه و عدسی با داشتن چنین سطح منحنی همه شعاع های نور وارد شده به چشم را به یک میزان خم می کنند (می شکنند) و یک تصویر متمرکز واضح بر روی پرده حساس پشت چشم یعنی شبکیه ایجاد می کنند.اما اگر انحنای قرنیه یا عدسی یکدست نباشد، شعاع های نور به طور یکسان نمی شکنند، در این حالت شما دچار خطای انکسار نور هستید. آستیگماتیسم یکی از اشکال مختلف خطاهای انکسار نور در چشم است. در آستیگماتیسم، قرنیه یا عدسی در یک جهت انحنای بیشتری از جهت دیگر دارد. آستیگماتیسم تصحیح نشده باعث تاری دید می شود. در این حالت تاری دید در یک جهت _ افقی، عمودی یا مایل _ بیش از جهت دیگر وجود دارد. آستیگماتیسم ممکن است در ترکیب با سایر خطاهای انکساری مثل نزدیک بینی یا دوربینی رخ دهد:در نزدیک بینی (میوپی) انحنای قرنیه بیشتر از حد عادی است یا کره چشم درازای بیش از حد طبیعی دارد. در نتیجه شعاع های نور به جای آنکه دقیقاً روی شبکیه متمرکز شوند در جلوی شبکیه به هم می رسند و اشیای دور تصویری مبهم خواهند داشت.در دوربینی (هیپروپی) انحنای قرنیه کمتر از حد عادی است یا کره چشم طول کمتر از حد طبیعی دارد در نتیجه حالت عکس نزدیک بینی رخ می دهد. نور در پشت چشم متمرکز می شود و تصویر اشیای نزدیک تار می شود اما دید دور عادی باقی می ماند.در اغلب موارد آستیگماتیسم از هنگام تولد وجود دارد. ممکن است آستیگماتیسم در نتیجه وارد شدن آسیب به چشم بیمار یا جراحی رخ دهد. آستیگماتیسم با مطالعه در نور کم یا تماشای تلویزیون از فاصله نزدیک بهتر یا بدتر نمی شود.این عارضه برخلاف تصورات عموم نگران کننده نیست و مانند سایر عیوب انکساری است.آستیگماتیسم به دو دسته منظم و نامنظم تقسیم می شود، در آستیگماتیسم منظم دید با عینک کامل می شود اما آستیگماتیسم نامنظم بیشتر در کسانی دیده می شود که مشکلات قرنیه دارند. قوز قرنیه، کدورت قرنیه و قرنیه از جمله همین اشکالات است.ممکن است وارد آمدن ضربه به چشم در دوران کودکی عمده ترین علت بروز آستیگماتیسم باشد.
درمان شامل تجویز عدسی های تصحیح کننده به صورت عینک یا لنز تماسی یا انجام جراحی تصحیحی می شود.
1 _ اصلاح دید با تجویز عدسی تصحیح کننده
استفاده از عدسی های تصحیح کننده اثر ناشی از انحنای نایکنواخت قرنیه را برطرف می کند. عدسی تصحیح کننده ممکن است به صورت لنز تماسی یا عینک باشد.
• لنزهای تماسی:لنزهای تماسی هر دو آستیگماتیسم های قرنیه و عدسی چشم را تصحیح می کنند. انواع مختلفی از لنزهای تماسی در دسترس است:لنزهای سخت، لنزهای نرم، لنزهای یک بارمصرف، لنزهای با کاربرد طولانی مدت، لنزهای دوکانونی، لنزهای سخت نفوذپذیر نسبت به اکسیژن و…. با چشم پزشکتان در مورد اینکه کدامیک از این انواع مختلف لنز برای شما مناسب تر است، مشاوره کنید. یک شیوه دیگر استفاده از لنز تماسی برای تصحیح آستیگماتیسم روش ارتوکراتولوژی یا Ortho-K است. در این روش شما چندین ساعت در روز لنز تماسی سخت به چشم می گذارید تا انحنای قرنیه تان تصحیح شود. در روزهای بعد سپس تعداد ساعات استفاده از لنز تماسی کاهش می یابد و در حدی که شکل جدید قرنیه حفظ شود، انجام می شود. البته اگر مدتی استفاده از این روش را قطع کنید، قرنیه چشم دوباره به شکل اولش بازمی گردد.
• عینک:در مواردی که به دلایل مختلف استفاده از لنز تماسی از جمله ترجیح بیمار امکانپذیر نیست، انواع مختلف عینک می تواند جانشین مناسبی برای لنز تماسی باشد.
2 – جراحی برای تصحیح عیوب انکساری
در روش جراحی به شکل دهی مجدد به سطح قرنیه، آستیگماتیسم تصحیح می شود. دو روش عمده جراحی برای تصحیح عیوب انکساری وجود دارد:
•روش جراحی لیزیک LASIK)):در روش لیزیک (مخفف کلمه Laser-assisted insitu Keratomileusis) چشم پزشک با وسیله ای به نام »میکروکراتوم» برشی باریک و حلقوی روی قرنیه ایجاد می کند. سپس جراح لایه بریده شده را بلند می کند و با استفاده از «لیزر اکسایمر» قرنیه را در زیر این لایه برای تصحیح عیب انکساری تراش می دهد.سپس لایه برداشته شده به جای اصلی خود بازگردانده می شود بدون آنکه نیازی به بخیه زدن وجود داشته باشد. لیزر اکسایمر برخلاف سایر انواع لیزر حرارت ایجاد نمی کند.این روش معمولاً بدون درد وناراحتی پس از عمل است و خطر ایجاد لک واسکار قرنیه پایین است.بررسی ها نشان داده اند در 97 درصد موارد بیماران در اولین روز پس از عمل دید کامل را به دست می آورند.
• روش برش قرنیه برای تصحیح انکسار نور :(PRK) جراح در روش (Photorefractive Keratectomy) در این روش لایه محافظتی بیرونی قرنیه را با استفاده از «لیزر اکسایمر» برمی دارد و سپس انحنای قرنیه را تغییر می دهد.این عمل یک تا دو دقیقه طول می کشد و در ضمن آن چشم با قطره بیحس کننده بیحس می شود وبا یک بالاکشنده پلک چشم باز نگه داشته می شود.
همچنین بخوانید : بیماری کرون چیست و چه علائمی دارد؟
پس از عمل یک لنز تماسی برای بانداژ روی چشم قرار می گیرد.ممکن است ناراحتی مختصری در یکی دو روز بعد از عمل وجود داشته باشد تا لایه بیرونی قرنیه ترمیم شود.روش های LASIK و PRK برای تصحیح میزان کم تا متوسط آستیگماتیسم در افرادی که دچار نزدیک بینی هم هستند، مناسب هستند.نتایج عمل در افرادی که علاوه بر آستیگماتیسم دچار دوربینی هم هستند، آن قدرها خوب نیست.
روش های LASIK و PRK جایگزین روش «برش شعاعی قرنیه» (radial keratomy) شده اند که برای اولین بار در دهه 1970 میلادی ابداع شد. روش «برش شعاعی قرنیه» در سال های دهه 1980 جذابیت خود را از دست داد، چرا که برخی از افرادی که تحت این عمل جراحی قرار می گرفتند پس از جراحی و کسب نتایج خوب ابتدایی، بعدها دچار نزدیک بینی پیشرونده می شدند. در روش برش شعاعی قرنیه، برش های متعددی به طور شعاعی، مانند پره های چرخ، روی قرنیه داده می شود تا انحنای قرنیه کاهش یابد. در روش لیزیک ممکن است در برش لایه یا قرار دادن دوباره آن پس از جراحی مشکل به وجود آید.
این عارضه ممکن است در 1 تا 2 درصد موارد رخ دهد. همچنین در برخی افراد شکل چشم به نحوی است که برای انجام عمل لیزیک مناسب نیست. در روش PRK لایه سطحی سلول های قرنیه پیش از عمل برداشته می شود حدود 4 روز طول می کشد تا این لایه مجدداً رشد کند. در این مدت یک بانداژ روی چشم قرار داده می شود که ممکن است ناراحت کننده باشد و واضح شدن دید هم با تاخیر صورت می گیرد. معمولاً در این روش هر چشم جداگانه با فاصله چند هفته مورد عمل قرار می گیرد. بهبودی کامل ممکن است 3 تا 4 ماه طول بکشد. در مقابل در روش لیزیک معمولاً هر دو چشم در یک زمان عمل می شوند و واضح شدن یک دید ممکن است در یک روز به دست آید.
چه هنگامی باید به چشم پزشک مراجعه کرد
اگر درجه آستیگماتیسم چشم شما آن قدر باشد که در کاری که می خواهید انجام دهید اختلال ایجاد کند یا اگر کیفیت بینایی تان مانع رضایت شما از نحوه فعالیت هایتان است، به چشم پزشک مراجعه کنید. چشم پزشک درجه آستیگماتیسم شما را تعیین می کند و در مورد اینکه چه روشی را برای تصحیح بینایی تان انتخاب کنید به شما مشاوره خواهد داد.تغییر درجه آستیگماتیسم چشم در طول زندگی اگر اصولاً رخ دهد، بسیار تدریجی و کند است. انجام معاینات منظم چشم، راه مناسبی برای شناسایی تغییرات حدت بینایی است تا در صورت لزوم عینک یا لنز تماسی برای شما تجویز شود یا شماره آنها تصحیح شود.یک فرد بزرگسال سالم باید تا 50 سالگی هر سه تا پنج سال یک بار معاینه چشم انجام دهد. پس از 50 سالگی باید فواصل معاینات کمتر شود. اگر دچار مشکلات انکساری مانند آستیگماتیسم هستید هر دو سال یک بار به هر تعدادی که چشم پزشکتان توصیه می کند، به او مراجعه کنید.
تشخیص بیماری
چشم پزشک شما ممکن است از ابزارهایی که در زیر می آید برای معاینه چشم شما استفاده کند.
•قرنیه سنج (Keratometer) چشم پزشک در قرنیه سنجی با استفاده از دستگاهی به نام قرنیه سنج یا کراتومتر میزان و جهت گیری آستیگماتیسم قرنیه ای را با اندازه گیری میزان نور منعکس شده از سطح قرنیه مشخص می کند.
•کراتوسکوپ و ویدئوکراتوسکوپ این ابزارها برای تشخیص و تعیین مقدار انحنای سطح قرنیه در صورت وجود آستیگماتیسم مورد استفاده قرار می گیرند. کراتوسکوپ حلقه های نورانی را روی قرنیه می افکند. سپس انعکاس این حلقه های نورانی روی قرنیه از طریق کراتوسکوپ مورد مشاهده قرار می گیرد و برحسب شکل و فواصل این حلقه ها می توان میزان آستیگماتیسم قرنیه را محاسبه کرد. با اتصال کراتوسکوپ به یک دوربین ویدئویی، ویدئوکراتوسکوپ ساخته شده است، که با آن می توان تصویر قرنیه را روی یک صفحه تلویزیونی دید. ویدئوکراتوسکوپ رایج ترین وسیله مورد استفاده برای تعیین مقدار انحنای سطح قرنیه در آزمونی است که مکان نگاری (توپوگرافی) قرنیه نامیده می شود.
ویتامین های مفید برای درمان آستیگماتیسم
با مصرف ویتامین ها، مواد مغذی خوب و انجام ورزش های مفید برای چشم این امر محقق می شود. یکی از ویتامین هایی که برای بسیار مفید است، ویتامین A می باشد. منبع طبیعی آن نیز سبزی هایی مانند ، هویج و کدو زمستانی است. یک برنامه غذایی غنی از این سبزی ها، نیاز طبیعی بدن به را تأمین می کند. اما اگر از این ویتامین برای بهبود آستیگماتیسم استفاده می کنید لازم است وعده بیشتری از سبزیجات مصرف کنید. هم چنین می توانید با مشورت پزشک از مکمل هم استفاده کنید.
ویتامین B نیز برای رفع آستیگماتیسم مفید است؛ گوشت، ماهی سالمون، گوشت طیور، تخم مرغ، لبنیات، آواکادو و… منبع عالی این ویتامین به حساب می آید.این مواد غذایی علاوه بر ویتامین B، سرشار از پروتئین نیز است. ویتامین C، ویتامین مفید دیگری برای درمان آستیگماتیسم است و در پرتقال، سبزی های سبز تیره، فلفل، توت فرنگی و… یافت می شود. علاوه بر آن، روی، منیزیم و کلسیم نیز برای تقویت دید چشم مفید است. روی در گوشت طیور و لوبیا، منیزیم در تخمه کدو، دانه سویا و تخم آفتاب گردان و کلسیم در ماست، پنیر، شیر، لوبیا چشم بلبلی و… یافت می شود.
ورزش دادن چشم ها:
اگر از مطالعه لذت می برید یا شغلتون ایجاب می کنه که ساعت ها به مانیتور خیره بشید، کاملاً قابل درکه که چقدر ممکنه با مشکل تاری دید دست و پنجه نرم کنید. حتی اگر پزشک شما نسخه مناسب و راه حل مشکلتون رو در اختیار شما قرار داده، راه دیگه ای هم برای بهبود وضعیت چشم ها وجود داره و اون ورزش دادن چشم هاست. شاید این نوع ورزش ها، دید شما رو کاملاً اصلاح نکنه، اما درمان رو تسریع می کنه. در این مطلب چند تا از این ورزش ها رو با شما به اشتراک میگذاریم.
استراحت دادن ماهیچه ها:
این تمرین ها به شما کمک می کنه که به ماهیچه های چشم هاتون استراحت بدید و به بهبود وضعیت اونها کمک کنید. هدف از این تمرین، اینه که بتونید فشار رو از روی ماهیچه های چشم ها کم کنید. پس در صورتی که در چشم هاتون احساس درد می کنید، برای مدتی به اونها استراحت بدید تا فشار زیادی رو متحمل نباشند.
انگشت شست خود رو جلو بینی قرار بدید. دقت کنید که فاصله انگشت تا بینی شما حداقل 10 سانتیمتر باشه.
انگشت خود رو تا جایی بالا ببرید که قادر به دیدن اون نباشید. حدود 2 ثانیه مکث کنید.
در این زمان ممکنه در عضلات چشم هاتون احساس فشار کنید. خیلی آرام انگشتتون رو به جای اول برگردونید. وقتی که این کار رو می کنید کم کم، کاهش فشار رو در چشم هاتون احساس می کنید.
در مرحله بعد انگشت خود رو فقط تا کنار پیشانی بالا ببرید.
شما می تونید نقطه های فرضی دیگه ای رو بالای سرتون در نظر گرفته و این تمرین رو ادامه بدید تا دوباره به نقطه اول برسید.
این تمرین باید طی 2 دقیقه انجام بشه و در طول روز 2 تا 4 بار تکرار بشه.
ماساژ کره چشم:
این تمرین بسیار مفیده، به خصوص برای افرادی که از آستیگمات شدید رنج می برند. چون باعث می شه که عدسی چشم، به حالت طبیعی خودش برگرده. یک راهنمایی سریع برای انجام این تمرین:
پلک هاتون رو ببندید و انگشت های اشاره خود رو روی پلک های بسته بگذارید.
دقت کنید که بیش از حد به پلک هاتون فشار وارد نکنید.
چشم هاتون رو با انگشت، به آرامی به سمت چپ و راست، بالا و پایین، در جهت عقربه های ساعت، و خلاف جهت عقربه های ساعت حرکت بدید.
هر حرکت رو تا 10 بار تکرار کنید.
حرکات رو به نرمی و آرامی انجام بدید.
این تمرین رو طی 1 دقیقه انجام بدید.
کششی که به چشم ها وارد می شه باید در حد متوسط باشه.
(image)
آستیگماتیسم چشم
تمرین حین مطالعه:
این تمرین خیلی جالبه، در هر زمانی از روز قابل انجامه و برای اوقاتی که در چشم هاتون احساس خستگی می کنید مناسب هست.
هنگام انجام این تمرین توجه کنید که چشم هاتون به هیچ وجه لنز نداشته باشند.
می تونید با خوندن کتاب تمرین خود رو شروع کنید.
بعد از مدتی کتاب خواندن، چشم هاتون رو به هدف دیگه ای بدوزید. مثلاً به یک کارت بازی زل بزنید.
بعد از چند ثانیه، به خوندن مطلب کتاب ادامه بدید.
هر از گاهی می تونید این تمرین رو تکرار کنید و به اجسام دیگه خیره بشید.
این کار رو تا زمانی که چشم ها خسته بشند، ادامه بدید.
توصیه برای افراد آستیگمات
1- قبل از اقدام برای خرید لنزهای مخصوص آستیگماتیسم، با چشم پزشک مشورت لازم را به عمل آورید تا او بهترین لنز را برای کاهش آستیگماتیسم چشم شما، معرفی کند.
2- چشم پزشکان به کسانی که دچار آستیگماتیسم هستند، توصیه می کنند تا معاینات سالیانه چشم را انجام دهند و حداقل سالی یک بار معاینه شوند. معاینات سالیانه این امکان را به افراد می دهد تا در صورت بروز مشکلی در چشم، متوجه آن شوند و نسبت به درمان آن اقدام کنند.
3- در صورتی که آستیگماتیسم دارید و برای درمان آن از لنزهای تماسی استفاده می کنید، حتما دستورالعمل های لازم را برای تمیز نگه داشتن و نگهداری صحیح از لنزها رعایت کنید و بیش از حد مجاز از لنز استفاده نکنید. در هوای آلوده کمتر از لنز استفاده کنید، زیرا لنز، آلودگی های هوا را جذب می کند و بیماری ها و ناراحتی های چشمی را به وجود می آورد.
4- در صورتی که تمایل دارید و پزشکتان اجازه می دهد، می توانید عمل لیزیک چشم را برای بهبود آستیگماتیسم انجام دهید. در مورد موفقیت عمل لیزیک، از پزشکتان اطلاعات لازم را بپرسید.
5- افرادی که مشکل آستیگماتیسم دارند باید از فشار زیاد بر روی چشم خود خودداری کنند. استفاده طولانی مدت و بدون استراحت از کامپیوتر، نگاه کردن مداوم به تلویزیون و مطالعه طولانی مدت کتاب می توانند باعث فشار به چشم شوند. لذا حتما پس از مدتی کار یا مطالعه، به چشم های خود استراحت دهید تا از خستگی زودهنگام آنها جلوگیری کنید .برای استراحت دادن به چشم ها می توانید مدتی به نقطه ای دور نگاه کنید یا چشم های خود را ببندید.
6- هرگز در اتاقی با نور کم مطالعه نکنید. در صورتی که موقع مطالعه کردن، درد چشم را احساس کردید، 10 تا 15 دقیقه به چشمان خود استراحت دهید.
نوشته اولین بار در پدیدار شد.
“آستیگماتیسم” چشم چیست درمان و علائم این مشکل چشمی
